Het hoort een beetje bij Pasen: de vraag naar de betekenis van dit Christelijke feest. Dat Jezus op Goede Vrijdag aan het kruis stierf om drie dagen later (Pasen dus) weer ‘op te staan’ weten de meeste mensen wel. Maar waarom we met Pasen gekleurde eieren in de tuin verstoppen die de paashaas er zogenaamd neergelegd zou hebben is een heel ander verhaal…
Eigenlijk hebben de geleerden er nog steeds geen eensluidende verklaring voor. Interessant is de verbastering van het woord Pasen, afkomstig van Pesach, het Joodse lente- of vrijheidsfeest en het Engelse Easter dat refereert aan de godin Ostara, bedacht door Jacob Grimm, een van de twee sprookjesschrijvende broers. Hij baseerde de naam op Eostre een godin, die volgens een Angelsaksische monnik ooit werd aanbeden in Engeland. Hier begint het dus al behoorlijk verwarrend te worden, want aan het bestaan van Ostara wordt zwaar getwijfeld.
De paashaas
Het wordt nog veel verwarrender als we de paashaas en zijn gekleurde eieren erbij halen. Dit verhaal heeft namelijk helemaal geen Christelijke achtergrond, maar een mythologische. Het verhaal van de paashaas zou zijn begonnen in Duitsland bij de Teutonen: een Germaanse stam die in de laatste eeuw voor Christus van het wereldtoneel verdween. De stam had zijn eigen mythes, waaronder die van de godin Ostara. Dit verhaal vertelt hoe een meisje een gewond vogeltje vond en tot Ostara om hulp bad. De godin zag dat het vogeltje er slecht aan toe was en veranderde het in een haas. Aan het meisje vertelde ze dat de haas voortaan één keer per jaar terug zou komen om gekleurde eieren te leggen. Dit verhaal werd zo vaak doorverteld, dat er verschillende versies ontstonden. Al die versies hadden één ding gemeen: een haas die eieren legt. Heel verwarrend.
Pas rond 1680 werd het eerste verhaal van een haas die eieren legt en ze in de tuin verstopt, gepubliceerd, wat leidde tot nieuwe tradities. Duitse kinderen zouden hoedjes of mutsen in de tuin leggen en op Paasochtend waren deze gevuld met eieren. Duitse immigranten brachten dit verhaal naar de VS, die het maar al te graag overnamen. De hazen en de eieren werden van chocola en suikergoed en het verhaal werd weer iets verwarrender.
Maar hoe is de paashaas dan in het christelijke feest terechtgekomen? Sommigen denken dat dit het werk is van zendelingen die probeerden heidenen te bekeren. Ze combineerden heidense met christelijke rituelen. Het resultaat waren christelijke feestdagen met heidense invloeden. In het geval van Pasen: de opstanding van Christus en de door Ostara gecreëerde eileggende haas.
De eieren
Maar om het nog wat verwarrender te maken zijn er meer verhalen. Zo wordt het ei traditioneel beschouwd als een symbool van wedergeboorte. De Perzen bijvoorbeeld, luidde het nieuwe jaar in met geverfde eieren. En het Paasfeest draait immers ook om een soort wedergeboorte: Christus die uit de dood opstond en de weg naar het paradijs vrijmaakte. En waarom de paashaas dan? Eh, om het verwarrend te maken?
De ontstaansgeschiedenis van de paashaas blijft een mysterie, maar laat het je niet weerhouden te genieten van een extra vrije dag. Vrolijk Pasen!
