Als de plannen doorgaan, gaat de binnenstad van Leeuwarden in 2026 op de schop. Tijdens de persvoorlichting van 16 mei zijn de plannen voor de vernieuwing van het centrum gepresenteerd. De voorlopige ontwerpen voor de Nieuwestad, het Mata Hari Plein en het Ruiterskwartier zijn getoond. Ook de Sint Jacobsstraat en Peperstraat worden onder handen genomen.
Aantrekkelijk centrum voor bezoekers en inwoners
Wethouders Abel Reitsma en Hein de Haan lichtten de plannen toe. Reitsma: ‘Het aantal toeristen in Leeuwarden neemt toe. Bij een enquête wordt de stad positief beoordeeld. Veel bezoekers geven aan hier graag nog eens terug te willen komen.’ Om aan die verwachtingen te voldoen – en ze zelfs te overtreffen – krijgt de binnenstad een toekomstbestendige vernieuwing.
Minder fietsen op straat
De Nieuwestad krijgt klinkers met een warme tint, een verlaagde kade met zitplekken langs de gracht en minder mogelijkheden om fietsen in de openbare ruimte te stallen. Je fiets kun je straks kwijt op speciaal aangewezen plekken op straat, hier zijn maar een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Verder komt er een moderne fietsenkelder onder het oude pand van de V&D die ruimte biedt voor 1000 fietsen. Met een automatisch rolpad kom je in de nieuw ingerichte kelder. Buiten deze locaties is het parkeren van fietsen verboden. Hierop zal worden gehandhaafd.
Lichtkunst
In de Ipe Brouwerssteeg komt een kunstwerk van Hein de Graaf. Dit lichtobject verlicht de steeg die loopt van de Nieuwestad tot aan het Ruiterskwartier en biedt ruimte voor diverse projecties. ‘Zo kun je bijvoorbeeld de speeltijden van de bioscoop tonen, of de steeg oranje kleuren tijdens Koningsdag,’ aldus Yoris Mac-Kenzie, projectleider Ipe Brouwerssteeg. Een donkere steeg wordt met deze plannen een echte eyecatcher, zoals we ook al eerder hebben gezien bij de Oude Lombardsteeg en het kunstwerk met de walvis.
Vernieuwing Mata Hari Plein en Ruiterskwartier
Ook het Mata Hari Plein, de kade rond de stadsschouwburg en het Ruiterskwartier worden vernieuwd, in combinatie met de verbouwing en verduurzaming van De Harmonie. Meer groen en ruimte voor natuur zijn hierbij het uitgangspunt. Op het Ruiterskwartier verdwijnen de urinoirs. In plaats daarvan komen er pop-up toiletten die tijdens uitgaanstijden uit de grond omhoog komen, en weer verdwijnen tijdens winkeltijden. ‘Maar natuurlijk niet als je erop zit,’ grapt Martine Diephuis, projectleider bij de gemeente Leeuwarden.
Veilig en vriendelijk straatbeeld
Omdat op meerdere plekken in het centrum de stoepranden verdwijnen, worden verkeersmaatregelen getroffen om de verkeersveiligheid te waarborgen. Zo komen er subtiele hoogteverschillen, lichte drempels en visuele accenten in het straatdek die auto’s en fietsers moeten afremmen. Dit geldt onder meer voor het kruispunt Peperstraat–Wirdumerdijk en de aansluitingen met de Torenstraat en het Groot en Klein Schavernek.
Ook op de Sint Jacobsstraat en Peperstraat wordt het straatbeeld volledig vernieuwd. De straten worden gelijkvloers ingericht, met meer ruimte voor voetgangers, zitplekken en groen. In de Peperstraat komen zelfs bomen. De nieuwe bestrating maakt gebruik van warmere materialen en moet bijdragen aan een prettigere sfeer. Inwoners en ondernemers hebben meegedacht over de plannen, waarbij de focus ligt op een toegankelijk en aangenaam verblijfsgebied.
Trilstroken, drempels en slimme bestrating
In plaats van glad natuursteen wordt op drukke plekken gekozen voor beton met een vergelijkbare uitstraling – minder glad en dus veiliger. Verder komen er Portugese graniettappijtjes in enkele pijpen, zoals de Westerpijp en de Tontjepijp. Deze patronen in het wegdek functioneren als trilstrook, zodat fietsers en chauffeurs vanzelf vaart minderen.
Meer ruimte voor fietsers, minder voor auto’s
Voor automobilisten verandert er ook iets. Nu mag je vanaf het Groot Schavernek nog een stukje de Nieuwestad inrijden om te keren, maar straks moet je direct via het Klein Schavernek weer het centrum verlaten. Fietsers krijgen juist meer ruimte: de zuidzijde van de Nieuwestad wordt in twee richtingen toegankelijk, wat de route richting de Westerplantage overzichtelijker maakt. Bevoorradingsverkeer dat nu nog via de zuidkant rijdt, wordt straks omgeleid naar de noordzijde van de Nieuwestad, waar de draaibeweging makkelijker is.
Start in 2026
De voorlopige plannen wachten nog op goedkeuring en financiering. Als alles doorgaat, merken we daar begin 2026 de eerste veranderingen van. Hoe de werkzaamheden verdeeld worden is nog niet bekend.
